ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ : ਪੈਨਗੋਂਗ ਝੀਲ ਦੇ ਦੋਵਾਂ ਪਾਸਿਆਂ 'ਤੇ ਹੋਏ ਸਮਝੌਤੇ ਦੇ ਦੋ ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ, ਚੀਨ ਨੇ ਦੱਖਣੀ ਤੱਟ' ਤੇ ਤਾਇਨਾਤ 200 ਤੋਂ ਵੱਧ ਮੁੱਖ ਲੜਾਈ ਟੈਂਕਾਂ ਵਾਪਸ ਲੈ ਲਿਆ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉੱਤਰੀ ਤੱਟ ਦੇ ਫਿੰਗਰ ਖੇਤਰ ਤੋਂ ਘੱਟੋ ਘੱਟ 100 ਭਾਰੀ ਵਾਹਨ ਵੀ ਵਾਪਸ ਚਲੇ ਗਏ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਨਾਲ ਬਖਤਰਬੰਦ ਟੈਂਕਾਂ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਅੰਦਰ ਹਟਾਉਣ ਲਈ ਇਕ ਸਮਝੌਤਾ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਪਰ ਚੀਨੀ ਫੌਜ ਨੇ ਜਿਸ ਰਫਤਾਰ ਨਾਲ ਦੋ ਦਿਨਾਂ ਵਿਚ ਹੀ ਆਪਣੇ ਟੈਂਕ ਹਟਾ ਲਏ ਹਨ, ਉਸ ਨਾਲ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਦੇ ਉੱਚ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੇ ਯੋਜਨਾਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਹੈਰਾਨੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਪੇਂਗੋਂਗ ਝੀਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਰਤ ਦੀ ਅਗਲੀ ਨਜ਼ਰ ਡੇਪਸਾਂਗ ਮੈਦਾਨਾਂ 'ਤੇ ਹੈ, ਜਿਥੇ ਚੀਨ ਨੇ ਟੈਂਕ ਤਾਇਨਾਤ ਕੀਤੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਥੇ ਮੋਰਚਾਬੰਦੀ ਕੀਤੀ ਹੋਈ ਹੈ।
ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਚੀਨ ਵਿਚਾਲੇ ਝਗੜੇ ਦਾ ਮੁੱਖ ਬਿੰਦੂ ਬਣੀ ਪੈਂਨਗੋਂਗ ਝੀਲ ਲਗਭਗ 134 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਲੰਬੀ ਹੈ। ਸਮੁੰਦਰ ਤਲ ਤੋਂ 14 ਹਜ਼ਾਰ ਫੁੱਟ ਦੀ ਉੱਚਾਈ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਝੀਲ ਦਾ ਦੋ ਤਿਹਾਈ ਹਿੱਸਾ ਹੈ ਚੀਨ ਦੇ ਕੋਲ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਲਗਭਗ 45 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਭਾਰਤ ਕੋਲ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਚੀਨ ਦਰਮਿਆਨ ਹੋਏ ਗੁਪਤ ਸਮਝੌਤੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਚੀਨ ਨੇ ਬੁੱਧਵਾਰ ਸਵੇਰੇ 9 ਵਜੇ ਤੋਂ ਪੈਨਗੋਂਗ ਝੀਲ ਤੋਂ ਵਾਪਸ ਪਰਤਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ। ਚੀਨ ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਵੀ ਇੱਕ ਬਿਆਨ ਜਾਰੀ ਕਰਕੇ ਇਸ ਦੀ ਘੋਸ਼ਣਾ ਕੀਤੀ ਪਰ ਭਾਰਤ ਨੇ ਦੂਜੇ ਦਿਨ (ਵੀਰਵਾਰ) ਤੋਂ ਇਸ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਅਧਿਕਾਰਤ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਮੰਤਰੀ ਰਾਜਨਾਥ ਸਿੰਘ ਨੇ ਰਾਜ ਸਭਾ ਵਿਚ ਇਕ ਬਿਆਨ ਦਿੱਤਾ। ਵੀਰਵਾਰ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਲੱਦਾਖ ਸਰਹੱਦ ਤੋਂ ਫੌਜਾਂ ਦੇ ਵਾਪਸ ਲੈਣ ਦੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਵੀ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈਆਂ। ਦੋ ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਹੀ ਚੀਨ ਨੇ ਦੱਖਣੀ ਤੱਟ ‘ਤੇ ਤਾਇਨਾਤ 200 ਤੋਂ ਵੱਧ ਮੁੱਖ ਲੜਾਈ ਦੀਆਂ ਟੈਂਕ ਵਾਪਸ ਲੈ ਲਏ ਹਨ। ਚੀਨ ਨੇ ਫਿੰਗਰ ਖੇਤਰ ਤੋਂ ਘੱਟੋ ਘੱਟ 100 ਭਾਰੀ ਵਾਹਨ ਵੀ ਵਾਪਸ ਲੈ ਲਏ ਹਨ।
ਸੂਤਰਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਬੀਜਿੰਗ ਨਾਲ ਇਹ ਸਮਝੋਤਾ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਐਸ. ਜੈਸ਼ੰਕਰ, ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਸਲਾਹਕਾਰ (ਐਨਐਸਏ) ਅਜੀਤ ਡੋਵਾਲ ਅਤੇ ਚੀਨ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਬੰਧਤ ਹਮਰੁਤਬਾ ਨਾਲ ਕਈ ਦੌਰ ਦੇ ਬੈਕ-ਚੈਨਲ ਗੱਲਬਾਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ, ਭਾਰਤ ਨੇ ਪੂਰਬੀ ਲੱਦਾਖ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਸਥਿਤੀ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 'ਨਾ ਤਾਂ ਜਿੱਤਿਆ, ਨਾ ਹਾਰਿਆ' ਦੀ ਤਰਜ਼ 'ਤੇ ਚੀਨ ਤੋਂ ਪਿੱਛੇ ਹਟਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਭਾਰਤ ਨੇ ਕਈ ਵਾਰ ਸੈਨਿਕ ਗੱਲਬਾਤ ਵਿਚ ਇਹ ਵੀ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਕਿ ਜੇ ਚੀਨ ਪਹਿਲਾਂ ਆਇਆ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਪਿੱਛੇ ਵੀ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਹਟਣਾ ਪਏਗਾ। ਭਾਰਤੀ ਪੱਖ ਨੇ ਵੀ ਆਪਣੇ ਟੈਂਕ ਅਤੇ ਹਥਿਆਰ ਵਾਪਸ ਲਏ ਹਨ, ਪਰ ਚੀਨ ਦੇ ਪਿਛਲੇ ਤਜ਼ੁਰਬੇ ਨੂੰ ਵੇਖਦਿਆਂ ਪੂਰੀ ਚੌਕਸੀ ਵਰਤਦਿਆਂ ਸਭ ਤੋਂ ਮਾੜੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਵੀ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ।