ਕੀਵ/ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ : ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਯੂਕਰੇਨ ਦੇ ਇੱਕ ਦਿਨਾਂ ਦੌਰੇ 'ਤੇ ਕੀਵ ਪਹੁੰਚ ਗਏ ਹਨ। ਉੱਥੇ ਪਹੁੰਚਣ 'ਤੇ ਯੂਕਰੇਨ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਵੋਲੋਦੀਮੀਰ ਜ਼ੇਲੇਂਸਕੀ ਨੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਦਾ ਗਰਮਜੋਸ਼ੀ ਨਾਲ ਸਵਾਗਤ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਦੋਹਾਂ ਨੇਤਾਵਾਂ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹੱਥ ਮਿਲਾਇਆ ਅਤੇ ਫਿਰ ਇਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਗਲੇ ਲਗਾਇਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੋਵੇਂ ਨੇਤਾ ਯੂਕਰੇਨ ਦੇ ਨੈਸ਼ਨਲ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ ਪਹੁੰਚੇ, ਜਿੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਯੁੱਧ 'ਚ ਮਾਰੇ ਗਏ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਦਿੱਤੀ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਕੰਧ 'ਤੇ ਯੂਕਰੇਨ ਯੁੱਧ ਦੀ ਤਬਾਹੀ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਲਗਾਈ ਗਈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ ਪੀਐਮ ਮੋਦੀ ਵੀ ਭਾਵੁਕ ਨਜ਼ਰ ਆਏ। ਫਿਰ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਆਏ ਯੂਕਰੇਨ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਜ਼ੇਲੇਨਸਕੀ ਦੇ ਮੋਢੇ 'ਤੇ ਹੱਥ ਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਹੌਂਸਲਾ ਦੇਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ।
ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਕੂਟਨੀਤੀ ਵਿੱਚ, ਸਿਆਸਤਦਾਨਾਂ ਅਤੇ ਡਿਪਲੋਮੈਟਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਗਟਾਵੇ ਅਤੇ ਸੰਵਾਦ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸੰਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਕੋਡ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਜਦੋਂ 73 ਸਾਲਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਨੇ 46 ਸਾਲਾ ਯੂਕਰੇਨ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਜ਼ੇਲੇਨਸਕੀ ਦੇ ਮੋਢੇ 'ਤੇ ਹੱਥ ਰੱਖਿਆ ਤਾਂ ਇਸ ਨੇ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਸੁਨੇਹਾ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਇਸ ਔਖੀ ਘੜੀ ਵਿੱਚ ਯੂਕਰੇਨ ਦੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਅਤੇ ਭਾਵਨਾ ਨਾਲ ਖੜ੍ਹਾ ਹੈ। ਦਰਦ ਅਤੇ ਦੁੱਖ. ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਜੰਗ ਦੀਆਂ ਭਿਆਨਕ ਤਸਵੀਰਾਂ ਦੇਖ ਕੇ ਦੋਵੇਂ ਆਗੂ ਤਰਸਯੋਗ ਅਤੇ ਭਾਵੁਕ ਨਜ਼ਰ ਆਏ। ਜਿਸ ਸਮੇਂ ਪੀਐਮ ਮੋਦੀ ਨੇ ਜ਼ੇਲੇਂਸਕੀ ਦੇ ਮੋਢੇ 'ਤੇ ਹੱਥ ਰੱਖਿਆ, ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੋਵੇਂ ਨੇਤਾ ਉਸ ਤਸਵੀਰ ਨੂੰ ਦੇਖ ਰਹੇ ਸਨ, ਜਿਸ 'ਚ ਰੂਸੀ ਹਮਲੇ ਕਾਰਨ ਇਕ ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ ਮਲਬੇ 'ਚ ਡਿੱਗਦਾ ਦਿਖਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ।
ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਪੋਲੈਂਡ ਤੋਂ 10 ਘੰਟੇ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰੇਲ ਰਾਹੀਂ ਕੀਵ ਪਹੁੰਚੇ। ਜਦੋਂ ਉਹ ਕੀਵ ਪਹੁੰਚਿਆ ਤਾਂ ਯੂਕਰੇਨ ਦੇ ਡਿਪਲੋਮੈਟਾਂ ਨੇ ਹੱਥ ਜੋੜ ਕੇ ਭਾਰਤੀ ਸਟਾਈਲ 'ਚ ਨਮਸਤੇ ਦਾ ਸਵਾਗਤ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜ਼ੇਲੇਂਸਕੀ ਨੇ ਅੱਗੇ ਆ ਕੇ ਉਸ ਨਾਲ ਹੱਥ ਮਿਲਾਇਆ ਅਤੇ ਫਿਰ ਦੋਹਾਂ ਨੇ ਇਕ-ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਗਲੇ ਲਗਾਇਆ। ਦੋਵਾਂ ਨੇਤਾਵਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਇਹ ਚੌਥੀ ਮੁਲਾਕਾਤ ਹੈ। ਪੀਐਮ ਮੋਦੀ ਜ਼ੇਲੇਂਸਕੀ ਦੇ ਸੱਦੇ 'ਤੇ ਕੀਵ ਪਹੁੰਚੇ ਹਨ। 1991 ਵਿੱਚ ਸੋਵੀਅਤ ਯੂਨੀਅਨ ਤੋਂ ਵੱਖ ਹੋਣ ਅਤੇ ਇੱਕ ਆਜ਼ਾਦ ਦੇਸ਼ ਬਣਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਿਸੇ ਭਾਰਤੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੀ ਯੂਕਰੇਨ ਦੀ ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਯਾਤਰਾ ਹੈ। ਕੀਵ ਦੌਰੇ ਤੋਂ ਛੇ ਹਫ਼ਤੇ ਪਹਿਲਾਂ ਪੀਐਮ ਮੋਦੀ ਮਾਸਕੋ ਦੌਰੇ 'ਤੇ ਸਨ।
ਪੀਐਮ ਮੋਦੀ ਦੇ ਦੌਰੇ 'ਤੇ ਟਿਕੀਆਂ ਨਜ਼ਰਾਂ
ਦੁਨੀਆ ਦੀਆਂ ਨਜ਼ਰਾਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਦੇ ਦੌਰੇ 'ਤੇ ਟਿਕੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਕਿਹਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਪੀਐਮ ਮੋਦੀ ਦੇ ਦੌਰੇ ਕਾਰਨ ਰੂਸ-ਯੂਕਰੇਨ ਯੁੱਧ ਸ਼ਾਂਤੀ ਸਮਝੌਤੇ ਵੱਲ ਵਧ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਦੀ ਰੂਸੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਪੁਤਿਨ ਨਾਲ ਵੀ ਦੋਸਤੀ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਉਮੀਦ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤੀ ਸਮਝੌਤੇ ਲਈ ਕੁਝ ਸਲਾਹ ਦੇ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਭਾਰਤ ਨੇ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਵਿਚੋਲਾ ਬਣਨ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਆਪਸੀ ਗੱਲਬਾਤ ਰਾਹੀਂ ਜੰਗ ਦਾ ਸ਼ਾਂਤੀਪੂਰਨ ਹੱਲ ਲੱਭਣਾ ਹੋਵੇਗਾ।
ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਸੱਤ ਘੰਟੇ ਕੀਵ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣਗੇ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਮੋਦੀ, ਰੂਸ-ਯੂਕਰੇਨ ਵਿਵਾਦ ਦਾ ਗੱਲਬਾਤ ਨਾਲ ਹੱਲ ਲੱਭਣ ਦੇ ਤਰੀਕਿਆਂ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਿਤ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਯੂਕਰੇਨ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਜ਼ੇਲੇਨਸਕੀ ਨਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਵਨ-ਟੂ-ਵਨ ਅਤੇ ਫਿਰ ਡੈਲੀਗੇਸ਼ਨ ਪੱਧਰੀ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਨਗੇ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੀ ਕੀਵ ਫੇਰੀ ਨੂੰ ਕਈ ਹਲਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕੂਟਨੀਤਕ ਸੰਤੁਲਨ ਦੀ ਕਾਰਵਾਈ ਵਜੋਂ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਰੂਸ ਯਾਤਰਾ ਨੇ ਪੱਛਮੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਨਾਰਾਜ਼ਗੀ ਪੈਦਾ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਸੀ।
ਭਾਰਤੀ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਬੁਲਾਰੇ ਨੇ ਐਕਸ 'ਤੇ ਇਕ ਪੋਸਟ ਵਿਚ ਕਿਹਾ, "ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਅੱਜ ਸਵੇਰੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਅਧਿਕਾਰਤ ਦੌਰੇ 'ਤੇ ਕੀਵ ਪਹੁੰਚੇ। ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦਰਮਿਆਨ ਕੂਟਨੀਤਕ ਸਬੰਧਾਂ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਿਸੇ ਭਾਰਤੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੀ ਯੂਕਰੇਨ ਦੀ ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਯਾਤਰਾ ਹੈ।'' ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ 'ਰੇਲ ਫੋਰਸ ਵਨ' ਰੇਲਗੱਡੀ ਰਾਹੀਂ ਪੋਲੈਂਡ ਤੋਂ ਕੀਵ ਤੱਕ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕਰੀਬ 10 ਘੰਟੇ ਦਾ ਸਮਾਂ ਲੱਗਾ। ਮੋਦੀ ਦੀ ਦੋ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਦਾ ਇਹ ਆਖਰੀ ਪੜਾਅ ਹੈ।
ਕੀਵ ਦੀ ਆਪਣੀ ਯਾਤਰਾ ਤੋਂ ਲਗਭਗ ਛੇ ਹਫ਼ਤੇ ਪਹਿਲਾਂ ਮੋਦੀ ਰੂਸ ਗਏ ਸਨ, ਜਿੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਜੰਗਬੰਦੀ ਦੇ ਮੁੱਦੇ 'ਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਵਲਾਦੀਮੀਰ ਪੁਤਿਨ ਨਾਲ ਡੂੰਘਾਈ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਪੋਲਿਸ਼ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਡੋਨਾਲਡ ਟਸਕ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮੋਦੀ ਨੇ ਵੀਰਵਾਰ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਯੂਕਰੇਨ ਅਤੇ ਪੱਛਮੀ ਏਸ਼ੀਆ 'ਚ ਚੱਲ ਰਹੇ ਸੰਘਰਸ਼ 'ਡੂੰਘੀ ਚਿੰਤਾ' ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਹਨ ਅਤੇ 'ਸੰਵਾਦ ਅਤੇ ਕੂਟਨੀਤੀ' ਹੀ ਸ਼ਾਂਤੀ ਬਹਾਲ ਕਰਨ ਦਾ ਇੱਕੋ ਇੱਕ ਰਸਤਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, ''ਭਾਰਤ ਦ੍ਰਿੜਤਾ ਨਾਲ ਮੰਨਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜੰਗ ਦੇ ਮੈਦਾਨ 'ਤੇ ਕੋਈ ਵੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੱਲ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ। ਕਿਸੇ ਵੀ ਸੰਕਟ ਵਿੱਚ ਮਾਸੂਮ ਜਾਨਾਂ ਦਾ ਜਾਨਾ ਸਮੁੱਚੀ ਮਨੁੱਖਤਾ ਲਈ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਚੁਣੌਤੀ ਹੈ।
ਮੋਦੀ ਨੇ ਜੂਨ 'ਚ ਇਟਲੀ ਦੇ ਅਪੁਲੀਆ 'ਚ ਜੀ-7 ਸੰਮੇਲਨ ਦੌਰਾਨ ਜ਼ੇਲੇਂਸਕੀ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਗੱਲਬਾਤ ਦੌਰਾਨ ਮੋਦੀ ਨੇ ਯੂਕਰੇਨ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਭਾਰਤ ਯੂਕਰੇਨ ਵਿਵਾਦ ਦੇ ਸ਼ਾਂਤੀਪੂਰਨ ਹੱਲ ਲਈ ਹਰ ਸੰਭਵ ਮਦਦ ਕਰੇਗਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ 'ਗੱਲਬਾਤ ਅਤੇ ਕੂਟਨੀਤੀ' ਰਾਹੀਂ ਹੀ ਸ਼ਾਂਤੀ ਲਿਆਂਦੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।